Tsja, wie kent deze dans, de Samba nu niet? Vraag je aan meerdere mensen wat Brazilie voor ze betekent, dan zullen ze ws. noemen Samba, carnaval en voetbal. De samba is een Latijns-Amerikaanse muzieksoort die vaak gespeeld wordt tijdens carnaval in Rio de Janeiro. Rio de Janeiro is de hoofdstad in de wereld waar het gaat om samba en carnaval. Tijdens dit grootste jaarlijke carnaval wordt de samba veel gedanst. Verschillende sambadansers in kleurrijke, gewaagde kleding die de straten onveilig maken.Samba is dus feest. Maar wat is samba nog meer?
Samba is dus ook een Latijns-Amerikaanse dans. Deze behoort tot één van de vijf latindansen. Deze samba is uitgegroeid tot een stijldans, al lijkt deze stijldans totaal niet op de dans die wordt uitgevoerd in Brazilië tijdens het carnaval. Het is anders, maar toch komt de belangrijke bouncebeweging toch terug in de stijldans. We weten nu wat samba is, maar wat is eigenlijk de geschiedenis van samba en hoe is dit ontstaan?
Samba stijlen
Pagode is de meest voorkomende sambastijl in Brazilie. De pagode-variant ontstond in Rio de Janeiro in de jaren 1970 en brak met enorm succes door in de jaren 1980. De pagode verzette zich tegen de commercialisering, de ‘verwitting’ van de sambascholen en het gepercipieerde muzikale kwaliteitsverlies. Wil je ook Samba lessen volgen? Kijk dan hier voor een overzicht van sambascholen in Nederland
Andere samba stijlen zijn de Samba comum, de Samba de roda do recôncavo, de Partido alto, de Samba enredo en de Samba reggae.
Geschiedenis van de Samba
Samba zelf is helemaal niet begonnen bij Brazilië. De geschiedenis van de Samba gaat ver in de tijd terug. In verschillende landen in Afrika begon de samba. Maar ook heeft de geschiedenis van de samba Arabische en Europese invloeden. In de achtste eeuw na Christus ging de samba richting Spanje en Portugal, waar de Europese invloeden dus vandaan kwamen. Het werd een mengelmoes van verschillende landen.
In de koloniale tijd zijn over een periode van enkele eeuwen tussen de 3 en de 5 miljoen slaven naar Brazilië verscheept. Zij brachten muziek- en danstradities mee die later tot de samba evolueerden. De belangrijkste culturele invloed is echter terug te voeren op de Bantoe-volkeren uit Angola en het zuidwesten van het huidige Congo. Voor privéorkesten en -koren leerden de slaven westerse muziekstijlen zoals de mars, de wals en de Italiaanse aria, terwijl de Portugese bezetters gefascineerd waren door de Afrikaanse batuques (term die toen gebruikt werd voor alle Afrikaanse muziek en dans begeleid door percussie). Uit deze combinatie van batuques en westerse muziek werd in de loop van de 18e eeuw een nieuwe Braziliaanse stijl geboren: de lundu, die doorgaat voor de eerste nationale dans van Brazilië. Een meer ‘erudiete’ variant van de lundu was de modinha.
Aan het einde van de 19de eeuw kwamen door de bloei van de koffieteelt en de afschaffing van de slavernij grote migratiestromen op gang. Veel (ex-)slaven uit het NoordOosten van Brazilie, vestigden zich in Rio en brachten hun lokale dansen, muziek en gebruiken mee. Enkele hiervan die op de samba een invloed hebben gehad, zijn : de samba de roda do recôncavo, de samba rural paulista, de calango, dejongo en de congadas of congos. Onder invloed van de polka en de Cubaanse habanera evolueerde de lundu te Rio de Janeiro tot een nieuwe dans- en muziekrage: de maxixe.
Het carnaval van Rio de Janeiro speelde een hoofdrol in de verder evolutie samba. In 1917 breekt de samba als muziekstijl door met de eerste nationale sambahit ‘Pelo Telefone’. In 1928 wordt de eerste sambaschool ‘Deixe falar’ opgericht. In de jaren 1930 werden de sambascholen deel van het officiële carnaval en kenden dankzij massale overheidssteun een enorme groei. In die periode verhief de president de samba carioca (samba van Rio de Janeiro) tot nationaal symbool. In een mum van tijd werd de samba populair in heel Brazilië en werden in diverse grote Braziliaanse steden sambascholen naar het model van Rio opgericht.
Volgens de gangbaarste verklaring stamt het woord samba af van semba, dat in de Kimbundu en Ngangela talen van Angola buikstoot of umbigada betekent. Deze buikstoot was – en is nog steeds in een aantal bestaande sambavormen – een manier om de beurt door te geven aan iemand anders. Naast deze verklaring vormen echter nog tal van andere Afrikaanse woorden een mogelijke verklaring (die elkaar echter niet hoeven uit te sluiten)